معرفی میدان های گازی ایران

میدان‌های گازی ایران به ذخایر گاز طبیعی موجود در مخازن هیدروکربوری ایران اشاره دارد، که میزان ذخیره درجای گاز طبیعی این کشور بالغ بر ۱۲۰۰ تریلیون فوت مکعب (۳۳ تریلیون متر مکعب) برآورد می‌شود. ایران از لحاظ دارا بودن ذخایر گازی، در رتبه دوم جهان قرار دارد و ۱۷٪ سهم گاز جهان را داراست. ذخایر گازی مستقر مخازن هیدروکربوری ایران، از سه بخش تشکیل شده‌است، دسته اول میدان‌های گازی، دسته دوم ذخایر گاز طبیعی موجود در کلاهک‌های گازی میادین نفتی و دسته سوم گازهای همراه نفت در میادین نفتی می‌باشند. کلیه میادین گازی ایران، مانند کلیه میادین نفتی، متعلق به شرکت ملی نفت ایران است و این شرکت از طریق شرکت‌های تابعه خود وظیفه استخراج گاز را برعهده دارد، که پس از تولید، در اختیار شرکت ملی گاز ایران جهت توزیع، قرار می‌گیرد.
تاریخچه پیدایش گاز در ایران را می‌توان هم‌زمان با کشف میدان نفتی مسجد سلیمان دانست.
هم‌اکنون ظرفیت تولید گاز طبیعی شرکت ملی نفت ایران به‌طور متوسط ۸۳۰ میلیون متر مکعب در روز می‌باشد، که ۷۰ میلیون متر مکعب در روز به نیروگاه‌ها و صنایع داخلی، ۱۳۰ میلیون متر مکعب در روز جهت تزریق به مخازن نفتی، ۳۰ میلیون متر مکعب در روز جهت صادرات به کشورهای همسایه و باقی‌مانده آن به مصارف خانگی اختصاص دارد.
تا سال ۲۰۰۷ هنوز بالغ بر ۶۲ درصد میادین گازی ایران به صورت بکر و دست نخورده باقی‌مانده بودند . صادرات گاز ایران از دو طریق ارسال با خط لوله یا به صورت ال‌ان‌جی می‌باشد. بنابر اظهارات کارشناسان شرکت ملی نفت ایران، مخازن گازی ایران تا سال ۱۶۰۰ می‌توانند قابل بهره‌برداری باشند.

 

صادرات گاز ایران

اولین مشتری صادرات گاز ایران را می‌توان کشور ترکمنستان دانست که خرید گاز از ایران را از سال ۱۹۹۷ آغاز کرد. دومین مقصد صادرات گاز ایران کشور ترکیه بوده که طرح احداث خط لوله گاز بین دو کشور در سال ۲۰۰۲ به پایان رسید و صادرات گاز به این کشور آغاز شد. ارمنستان سومین واردکننده گاز از ایران است که از سال ۲۰۰۹ دست به این اقدام زده است. پاکستان و هند دو مشتری احتمالی گاز ایران خواهند بود.

 

بزرگترین میدان گازی ایران

بزرگترین میدان گازی کشور در کمان قطر، میدان گازی پارس جنوبی است که همراه با بخش قطری (گنبد شمالی) ذخیره درجای در حدود ۵۰۷ تریلیون فوت مکعب دارد. حدود یک سوم کل ذخایر گازی ایران در این میدان فوق عظیم تجمع یافته‌است. در حدود ۱۹% از کل ذخایر گازی غیر همراه جهان به تنهایی در کمان قطر و میادین فوق عظیم گنبد شمالی-پارس جنوبی (در گروه دهرم ) ذخیره شده‌است.

 

فهرست میدان‌های گازی ایران

۱. میدان گازی آرش

میدان گازی آرش از میدان‌های گازی ایران است، که در شمال خلیج فارس و در استان هرمزگان قرار دارد. میدان آرش در سال ۱۳۴۶ کشف و بهره برداری از آن در سال ١٣٩١ آغاز شد. این میدان گازی از میادین مشترک ایران، با کشورهای کویت و عربستان می‌باشد. ذخیره در جای گاز میدان آرش ۲۰ تریلیون فوت مکعب و ذخیره نفت درجای این میدان نیز نزدیک به ۳۱۰ میلیون بشکه برآورد می‌شود. میدان گازی آرش از سوی دو کشور عربی میدان الدوره نامیده می‌شود.

۲. میدان گازی آغاجاری

۳. میدان گازی آغار

میدان گازی آغار از میدان‌های گازی ایران است، که در فاصله ۱۱۰ کیلومتری از جنوب‌شرقی شیراز و در مجاورت شهر قیر، در استان فارس قرار گرفته است. این میدان گازی از میدان‌های تحت مدیریت شرکت نفت مناطق مرکزی ایران به‌شمار می‌آید، که در محدوده عملیاتی شرکت بهره‌برداری نفت و گاز زاگرس جنوبی قرار دارد. میدان آغار در سال ۱۳۵۱ کشف شد و تاکنون در این میدان گازی ۱۶ حلقه چاه گازی حفاری و تکمیل شده است، که در حال حاضر شمار ۱۳ حلقه از آن‌ها در مدار تولید قرار دارند. تولید گاز از این میدان از سال ۱۳۷۷ آغاز شد. گاز طبیعی و میعانات گازی تولید شده از چاه‌های این میدان پس از تفکیک، جهت فرآورش توسط ۲ شاخه خط لوله جداگانه به طول ۹۰ کیلومتر، به پالایشگاه گاز فراشبند ارسال می‌گردد. این میدان گازی دارای تسهیلات سرچاهی، ۴ مرکز جمع‌آوری گاز، خطوط لوله جریانی که گاز چاه‌ها را به تسهیلات مرکزی و در نهایت به پالایشگاه فراشبند انتقال می‌دهد، همچنین یک مرکز جمع‌آوری و تفکیک (شامل لخته‌گیر، تفکیک‌گرهای دو فازی و سه فازی، اتاق کنترل، ایستگاه پمپاژ، سیستم‌های دریافت و ارسال توپک) می‌باشد. ظرفیت تولید میدان گازی آغار، به‌طور میانگین روزانه ۹۵ میلیون متر مکعب گاز طبیعی می‌باشد. از این میدان همچنین به‌طور روزانه ۴٫۳۰۰ بشکه میعانات گازی نیز تولید می‌شود.

۴. میدان گازی پارس جنوبی

میدان گازی پارس جنوبی (در قطر: گنبد شمالی) بزرگترین میدان گازی جهان است، که در خلیج فارس و به‌طور مشترک، در آب‌های سرزمینی ایران و قطر واقع شده‌است. ایران و قطر از ابتدای برداشت از این میدان مشترک همواره در رقابت برای برتری در میزان بهره‌برداری از منابع هیدروکربنی این میدان بودند.
این میدان در سال ۱۹۷۱ کشف شد و بهره‌برداری از آن در سال ۱۹۸۹ آغاز گردید. حجم ذخیره درجای گاز طبیعی میدان پارس جنوبی در حدود ۵۱ تریلیون مترمکعب و ذخیره قابل برداشت آن ۳۶ تریلیون مترمکعب برآورد می‌شود. هم‌اکنون (۱۳۹۷) به‌طور متوسط روزانه ۱ میلیارد و ۲۱۰ میلیون متر مکعب گاز طبیعی از این میدان استخراج می‌شود، که ۶۱۰ میلیون مترمکعب در روز توسط شرکت ملی نفت ایران و روزانه ۶۰۰ میلیون مترمکعب نیز توسط قطر پترولیوم تولید می‌گردد
میدان گازی پارس جنوبی بزرگ‌ترین میدان گازی جهان می‌باشد. مساحت این میدان ۹٬۷۰۰ کیلومتر مربع است، که ۳٬۷۰۰ کیلومتر مربع آن در آب‌های سرزمینی ایران و ۶٬۰۰۰ کیلومتر مربع آن در آب‌های سرزمینی قطر قرار دارد. این میدان گازی به شکل بیضی شکل است که حدودا ۸۵ درصد از متعلق به قطر و ۱۵ درصد متعلق به ایران می‌باشد ولی به دلیل شیب ۱۹/۸ درصدی به سمت کشور قطر، برداشت میعانات گازی برای ایران به‌سختی انجام خواهد شد.
ذخیره بخش ایرانی میدان ۱۳٫۳ تریلیون مترمکعب گاز درجا و ۱۹ میلیارد بشکه میعانات گازی (۹ میلیارد بشکه قابل برداشت) است که ۵۰ درصد ذخایر گازی ایران و ۸ درصد از ذخایر گازی جهان را در خود جای داده‌است.گاز خشک قابل استحصال در بخش ایرانی میدان ۸٫۱ تریلیون مترمکعب با ضریب بازیافت ۶۱ درصد می‌باشد.
ذخیره بخش قطری میدان ۳۷ تریلیون مترمکعب گاز درجا و ۲۶ تریلیون مترمکعب گاز قابل برداشت و ۳۰ میلیارد بشکه میعانات گازی (۱۰ میلیارد بشکه قابل برداشت) است، که معادل ۹۹٫۹ درصد ذخایر گازی قطر و ۲۱ درصد ذخایر گازی جهان است.
بهره‌برداری از مجتمع بندری پارس، از تیرماه ۱۳۸۹ به شرکت ملی نفت‌کش ایران، واگذار شد. قطر در نظر دارد با تکمیل پروژه‌های توسعه این میدان، در پایان سال ۲۰۱۰ به ظرفیت تولید روزانه ۱۸ میلیارد فوت مکعب در روز دست یابد.
در پایان سال ۱۳۸۸ ایران توانست به میزان تولید ۱۷۱٬۴۲۸٬۰۰۰ متر مکعب در روز دست یابد. میزان تولید گاز ایران از این میدان، تا سال ۱۳۹۶ به ۵۷۰ میلیون متر مکعب افزایش یافت. همچنین تولید روزانه میعانات گازی به ۸۰۸ هزار بشکه در روز رسیده‌است. همچنین سالانه، حدود پنج میلیون تن اتان و ۷٫۹ میلیون تن LPG تولید می‌شود.

۵. میدان گازی پارس شمالی

میدان گازی پارس شمالی در ۱۲۰ کیلومتری جنوب شرقی بوشهر در آبهای خلیج فارس نزدیک سواحل بخش کاکی در شهرستان دشتی و بخش بردخون در شهرستان دیر می باشد. این میدان به عمق ۰ تا ۳۳ متری به فاصله ۱۰ -۱۵ کیلومتری از ساحل قرار گرفته‌است. این میدان که در عمق ۴۰۰۰ متری زیر سطح دریا واقع شده‌است دارای مساحتی معادل ۲۱ ۱۹x کیلومتر مربع می‌باشد و به‌شکل گنبدی با شیب ملایم کمتر از ۲۰ درجه‌است.
این میدان دارای گاز ترش H۲S ۰٫۶۴٪ , Co۲ ۴٫۹۵٪ با مایعات گازی همراه به مقدار ۴ بشکه در میلیون فوت مکعب گاز از سنگ مخزن کربناته موسوم به خوف باستون گاز به ضخامت ۱۷۰۰ متر می‌باشد. ذخیره میدان ۵۹ تریلیون فوت مکعب است که ۷۲ درصد آن در مخزن بالائی به نام کنگان و دالان فوقانی و ۲۸ درصد بقیه ذخیره مخزن زیرین به نام دالان تحتانی است. این دو مخزن بوسیله لایه ایندرید «نار» از هم مجزا گردیده‌اند. فشار و درجه حرارت میدان بسیار بالا و ۸۰۵۰ پام و ۲۵۴ درجه فارنهایت در عمق ۳۳۵۵ متری زیر سطح دریا می‌باشد.

 

۶. میدان گازی تابناک

میدان گازی تابناک در جنوب غرب شهرستان لامرد و شمال شهرستان پارسیان واقع شده و بخش اعظم آن در سال ۱۳۷۸ کشف گردیده‌است. تاکنون ۴۴ حلقه چاه در این میدان حفاری شده که ۴۳ حلقه آن تولیدی می‌باشد و بهره‌برداری از این میدان از نیمه دوم سال ۱۳۸۲ آغاز گردیده‌است. گاز تولیدی چاه‌ها پس از ارسال به مراکز سه‌گانه جمع‌آوری، به وسیله دو خط لوله ۳۰ اینچ هر کدام به طول ۳۰ کیلومتر به پالایشگاه گاز پارسیان ارسال و از آنجا به خط لوله سراسری گاز فرستاده می‌شود. هم‌اکنون توان تولید روزانه گاز طبیعی و مایعات گازی این میدان به ترتیب برابر “۳۹/۴” میلیون متر مکعب و ۱۹٫۵۸۰ بشکه می‌باشد.
این میدان گازی بزرگ‌ترین میدان گاز شیرین کشف شده در خشکی ایران است که به سبب شیرین بودن گاز تحصیل شده از آن و امکان تزریق سریع تر آن به خطوط لولهٔ سراسری گاز، از اهمیت بسیاری برخوردار است. میدان گازی تابناک که بخش اولیه آن در سال ۱۹۶۳ کشف شده، در جنوب ایران در بخش شرقی تاقدیس عسلویه قرار دارد. لایه‌های دشتک و کنگان و دالان بالایی در این میدان حاوی هیدروکربن هستند.
میدان گازی تابناک به همراه میدان‌های گازی شانول، هما و وراوی، چهار میدان فعال منطقه عملیاتی پارسیان به‌شمار می‌روند که در مجاورت شهرهای پارسیان، لامرد، خنج و مهر قرار گرفته‌اند.

۷. میدان گازی تنگ بیجار

میدان گازی تنگ بیجار از میادین گازی ایران است، که در استان ایلام و در فاصله ۷۰ کیلومتری غرب شهر ایلام واقع می‌باشد. ظرفیت فرآورش این میدان ۷ میلیون متر مکعب گاز در روز می‌باشد.گاز مرکز تفکیک تنگ بیجار پس از فرآورش توسط یک خط لوله ۱۸ اینچ به مرکز تفکیک ایلام و بعد از به پالایشگاه گاز ایلام ارسال و میعانات گازی نیز توسط یک خط لوله ۶ اینچ، به پالایشگاه ایلام منتقل می‌شود.
واحد بهره‌برداری
واحد بهره‌برداری تنگ بیجار، در فاصله ۷۰ کیلومتری شهرستان ایلام قرار دارد. این مرکز، در سال ۱۳۸۶ به بهره‌برداری رسیده‌است و دارای ظرفیت فعلی فرآورشی ۷ میلیون متر مکعب گاز در روز است. شایان ذکر است، گاز مرکز بهره‌برداری تنگ بیجار پس از فرآورش، به پالایشگاه گاز ایلام ارسال و همچنین میعانات گازی نیز توسط یک خط لوله ۶ اینچ به پالایشگاه ایلام منتقل می‌شود.

طرح توسعه میدان تنگ بیجار

فاز اول
فاز اول طرح توسعه میدان گازی تنگ بیجار، با ظرفیت روزانه هفت میلیون متر مکعب گاز آغاز شد. در فاز اول مجموعه امکانات شامل: پنج حلقه چاه، تأسیسات مرکزی تنگ بیجار، تی.سی. اف و خطوط لوله جریانی از چاه‌ها به تأسیسات، سیستم برق شامل باتری‌های اضطراری، تابلو ولتاژ متوسط، تابلو ولتاژ کم و دو ایستگاه برق بود. بر این اساس، دو خط لوله انتقال گاز به طول مجموع ۴۳کیلومتر و مایعات گازی به طول ۴۳ کیلومتر از مرکز جمع‌آوری تا پالایشگاه گاز ایلام، کار انتقال گاز و میعانات گازی را به عهده دارد. خطوط انتقال نیرو و شبکه برق رسانی به کلیه تاسسیسات احداث و بهره‌برداری و خطوط مخابرات نیز در سرویس قرار دارد. فاز اول این مرکز در سال ۱۳۸۶ به بهره‌برداری رسیده‌است.
فاز دوم
در حال حاضر، تولید گاز روزانه میدان تنگ بیجار، هفت میلیون متر مکعب می‌باشد، که با تکمیل فاز دوم طرح توسعه میدان گازی تنگ بیجار، این ظرفیت، با همکاری پالایشگاه گاز ایلام، روزانه تا ده میلیون متر مکعب، افزایش خواهد یافت…
فاز دوم میدان گازی تنگ بیجار، با حفاری پنج حلقه چاه در این میدان و به وسیلهٔ دکل ۶۶ فتح آغاز شده‌است و پیش‌بینی می‌شود، با راه‌اندازی فاز دوم این طرح، تا پایان سال ۱۳۹۱ روزانه ۳ میلیون متر مکعب گاز، به تولید این میدان گازی، افزوده گردد. اهداف دیگر فاز ۲ این طرح، تأمین خوراک مجتمع پتروشیمی ایلام و همچنین اتصال به خط لوله غرب کشور، با احداث یک خط لوله از مسیر پیاز آباد و به طول ۱۲۷ کیلومتر می‌باشد.
پالایشگاه گاز ایلام
خوراک مورد نیاز پالایشگاه گاز ایلام از این میدان فراهم می‌شود. این پالایشگاه، از جمله پالایشگاه‌های جوان کشور است، که در ۲۵ کیلومتری شمال غرب شهرستان ایلام و ۱۲ کیلومتری بخش چوار قرار دارد. پالایشگاه گاز ایلام در دو فاز طراحی شده‌است؛ در فاز نخست آن از ۸/۶ میلیون مترمکعب گاز ترشی که روزانه وارد آن می‌شود، ۸/۵ میلیون مترمکعب شیرین‌سازی و برای تأمین گاز استان‌های کرمانشاه و ایلام، به خطوط انتقال تزریق می‌شود. اتان با ظرفیت تولید روزانه ۳۷۰ هزار متر مکعب، پروپان با تولید روزانه بیش از یک هزار و ۳۰۰ مترمکعب، بنزین طبیعی با ظرفیت تولید روزانه ۱۲۰۰ مترمکعب و گوگرد نیز با ظرفیت تولید ۳۴۰ تن در روز، محصولات پالایشگاه گاز ایلام در فاز نخست است.

۸. میدان گازی خانگیران

میدان گازی خانگیران، از میدان‌های گازی ایران است، که در فاصله ۲۵ کیلومتری شمال‌غربی سرخس و ۱۸۰ کیلومتری شمال‌شرقی مشهد، در منطقه خانگیران، در استان خراسان رضوی قرار دارد. شرکت نفت و گاز شرق، که از زیرمجموعه‌های شرکت نفت مناطق مرکزی ایران است، مسئولیت توسعه و بهره‌برداری از میدان‌های هیدروکربوری این منطقه را بر عهده دارد.

مخازن گازی

منطقه عملیاتی خانگیران، ۱۸۰ کیلومتری شمال شرق مشهد و ۲۵ کیلومتری شمال غربی شهر مرزی سرخس، در گستره‌ای به وسعت ۵۰ در ۷۰ کیلومتر مربع واقع شده‌است. هم‌اکنون تولید گاز از سه مخزن مزدوران، شوریجه، به حدود ۶۰ میلیون متر مکعب در روز رسیده‌است. خانگیران یکی از وسیعترین مناطق عملیاتی صنعت نفت ایران است به طوری که فاصله دو چاه در این منطقه به حدود ۶۰ کیلومتر می‌رسد.

مخزن مُزدوران میدان خانگیران

این مخزن، در سال ۱۳۴۷ کشف گردید. پس از حفر چاه‌های بیشتر، و طراحی و ساخت تأسیسات تولید و پالایشگاه گاز شهید هاشمی‌نژاد، بهره‌برداری از آن، از زمستان ۱۳۶۲ آغاز گردید. در حال حاضر، ۳۲ چاه به سیستم بهره‌برداری از مخزن مزدوران متصل می‌باشند، که ۲ حلقه از آن‌ها، بعلت تولید آب سازند بالا تا رفع احتمالی اشکال، با تعمیر توسط دکل حفاری، از مدار تولید خارج شده‌اند. در زمستان سال ۱۳۸۹ از ۳۰ چاه تولیدی مخزن مزدوران، در مواقع نیاز شرکت ملی گاز ایران، تا ۴۸٫۵ میلیون مترمکعب در روز، بهره‌برداری بعمل آمده‌است.
گاز تولیدی منطقه خانگیران، پشتوانه اصلی تولید و تأمین گاز مصرفی در شرق ایران می‌باشد. گاز پُرفشار مخزن مزدوران، گاز ترش می‌باشد، که با دارا بودن ۳٫۵٪ درصد سولفور و ۶٫۵٪ درصد گاز کربنیک، گازی بسیار خورنده، برای چاه‌ها و تأسیسات و خطوط لوله بوده و با توجه به سمی بودن بالای گاز سولفید هیدروژن، آزادشدن آن در محیط نیز، بسیار خطرناک است.

مخزن شوریجه بی میدان خانگیران

این مخزن، در سال ۱۳۴۷ کشف و بهره‌برداری از آن، از سال ۱۳۵۳ آغاز گردید. تولید گاز این مخزن، پس از نم‌زدایی در کارخانه ساخته شده در منطقه خانگیران، جهت گاز رسانی به شهر مشهد ارسال می‌گردد. در حال‌حاضر، از چهار چاه این مخزن، روزانه تا یک میلیون مترمکعب گاز تولید می‌شود. گاز این مخزن، شیرین بوده و میعانات گازی و گاز کربنیک آن، قدری بیشتر از مخزن شوریجه D است. ذخیره گاز قابل استحصال این مخزن ۱۶٫۱۶۴ میلیارد مترمکعب، برآورد شده‌است؛ که قریب ۷۲٪ درصد آن، تا پایان سال ۱۳۸۴ برداشت شده‌است.

مخزن شوریجه دی میدان خانگیران

این مخزن، سال‌ها پس از کشف و بهره‌برداری از دو مخزن دیگر میدان گازی خان‌گیران، که عمیق‌تر نیز می‌باشند، در سال ۱۳۶۶ کشف و از همان سال، بهره‌برداری از آن آغاز گردید. گاز این مخزن، فاقد سولفید هیدروژن بوده و شیرین تلقی می‌شود.گاز تولیدی، به علت دارا بودن قدری ناخالصی گاز کربنیک، تا حدودی خورنده خطوط لوله و تأسیسات است و لذا از تزریق مواد ضدخورندگی به چاه‌ها، جهت کنترل خوردگی استفاده می‌شود. میزان میعانات گازی تولیدی، در ظروف تفکیک اولیه، ۱۰ بشکه، به ازاء یک میلیون فوت مکعب گاز، می‌باشد. در حال حاضر، از ۵ حلقه چاه تولیدی از این مخزن، روزانه تا ۵ میلیون متر مکعب گاز، قابل تولید است.

پالایشگاه خانگیران

پالایشگاه گاز خانگیران، سالانه ۱۶۴ میلیون لیتر مایعات از گاز (ترش و شیرین) به ارزش تقریبی یک تریلیون و ۳۵۰ میلیارد ریال تولید می‌کند، که از میزان میعانات گازی استحصال شده ۱۰۰ میلیون لیتر در واحد تقطیر پالایشگاه، به فرآورده‌هایی، چون: نفتا، گازوئیل، نفت سفید و حلال تبدیل شده می‌شود.
میزان تولید نفتا در این واحد ۴۳ میلیون و ۵۰۰ هزار لیتر، گازوئیل ۲۰ میلیون لیتر، نفت سفید ۱۰ هزار لیتر و حلال ۱۵ هزار لیتر می‌باشد. گازوئیل تولیدی شرکت پالایش و پخش خانگیران، برای عرضه در شبکه پخش فرآورده‌های نفتی خراسان رضوی و نفتای تولیدی نیز به عنوان خوراک، تحویل پتروشیمی شازند اراک و پتروشیمی بوعلی در ماهشهر می‌شود.
واحد تقطیر میعانات گازی یک واحد پالایش نفت کوچک در دل پالایشگاه خانگیران می‌باشد. این واحد توانایی دریافت ۳۷۸ هزار لیتر میعانات گازی در روز را دارد که این حجم از میعانات را به فرآورده‌هایی، با ارزش افزوده بالاتر مانند نفتا، گازوئیل و نفت سفید تبدیل می‌کند. واحد تقطیر این پالایشگاه، قابلیت دریافت کلیه مایعات استحصالی از گاز و تبدیل به مایعات نفتی، همچنین شیرین سازی میعانات گازی ترش و تبدیل به محصول با ارزش افزوده را دارا می‌باشد

۹. میدان گازی خیام

میدان گازی خیام، در شرق بندر عسلویه و در حاشیه خلیج فارس، در ۳۰ کیلومتری غرب بندر مقام، در استان بوشهر و در بخش خشکی واقع شده‌است. این میدان، حدود ۲۱٫۵ کیلومتر طول و ۴٫۵ کیلومتر عرض دارد.
مطالعات زمین‌شناسی در منطقه بین بندر مقام و بندر عسلویه، منجر به کشف این میدان شد. میدان گازی خیام با حفر یک حلقه چاه اکتشافی، در عمق چهار هزار و ۶۶۰ متری کشف شد.
میدان خیام دارای بیش از ۹ تریلیون و ۸۰ میلیارد فوت مکعب ذخیره درجای گاز است و بر اساس پیش‌بینی‌های به عمل آمده، این میدان توان تولید روزانه ۸۴۰ میلیون فوت مکعب گاز طبیعی را حداقل برای ۲۸ سال دارد، که تقریبأ، معادل تولید یک فاز میدان گازی پارس جنوبی می‌باشد.
بر اساس برآوردهای انجام شده توسط مدیریت اکتشاف وزارت نفت، حجم گاز قابل استحصال میدان خیام، در حدود ۷ تریلیون و ۳۲۰ میلیارد فوت مکعب معادل ۲۱۰ میلیارد متر مکعب است. میدان گازی خیام بیش از ۲۱۸ میلیون بشکه میعانات گازی دارد که ۱۰۰ میلیون بشکه آن قابل استحصال است.
ضمن اینکه توان تولید میعانات گازی این میدان، حدود ۱۱ هزار بشکه است، که برای رسیدن به سقف تولید، حفاری ۱۸ تا ۲۱ حلقه چاه تولیدی، در این منطقه، انجام شده‌است.
با احتساب ارزش هر بشکه میعانات گازی به ارزش ۶۰ دلار و هر مترمکعب گاز به ارزش ۲۰ سنت، مطابق با اعلام مسئولان شرکت ملی نفت ایران، ارزش گاز طبیعی و میعانات گازی میدان خیام، بیش از ۵۰ میلیارد دلار برآورد می‌شود.

کشف نفت، در میدان گازی

کشف نفت در یک میدان گازی، تاکنون سابقه نداشته و تا پیش از سال ۱۳۸۸ نیز، در مخازن هیدروکربوری این منطقه، فقط گاز طبیعی کشف شده بود. سال ۱۳۸۸ با حفر یک حلقه چاه اکتشافی در میدان گازی خیام، وجود ذخایر نفت خام، محرز شد.حجم ذخایر نفت درجای این میدان گازی، ۷۵۸ میلیون بشکه برآورد شده، که با در نظر گرفتن نفت بشکه‌ای ۸۰ دلار، ارزش اقتصادی این سازند جدید نفتی، بیش از ۱۳ میلیارد و ۶۰۰ میلیون دلار می‌رسد. نفت اکتشافی در این سازند، سبک و دارای درجه‌ای. پی. آی ۳۵ است.مطالعات نشان می‌دهد، که در این میدان، امکان تولید روزانه ۳۵ هزار بشکه نفت خام وجود دارد.حدود ۲۲ درصد از این ذخایر نفتی میدان خیام، قابل برداشت است و از این رو حجم نفت قابل استحصال معادل ۱۷۰ میلیون بشکه خواهد بود. این میدان نفتی، در حاشیه خلیج فارس و در ۳۰ کیلومتری غرب بندر مقام و در خشکی قرار دارد.

روند کشف نفت در میدان گازی خیام

از سال ۱۳۸۷ مطالعات جدیدی در سازندهای میدان گازی خیام انجام گرفت که در نهایت با انجام عملیات لرزه‌نگاری دو بعدی، اطلاعات جدید زمین‌شناسی در این منطقه حاصل شد. سپس در سال ۱۳۸۸ پس از حفر یک حلقه چاه اکتشافی، در عمق چهار هزار و ۴۳۵ متری وجود ذخایر اقتصادی و تجاری نفت خام، تأیید گردید.در میدان خیام سه لایه هیدروکربوری شناسایی شده‌است، در سازند کنگان ذخایر گاز طبیعی، در سازند دالان پایینی نفت و در سازند بالایی ذخایر گاز شناسایی شده‌است.
کشف نفت در یک میدان گازی تاکنون سابقه نداشته و در ۴۰ تا ۵۰ مخزن هیدروکربوری این منطقه تاکنون فقط گاز طبیعی کشف شده‌است و بر این اساس یک طرح جدید اکتشافی برای بررسی سازندهای هیدروکربوری در این منطقه تعریف شده‌است.

۱۰. میدان گازی دالان

میدان گازی دالان از میدان‌های گازی ایران است، که در فاصله ۱۲۰ کیلومتری از جنوب غربی شیراز و ۲۰ کیلومتری جنوب شرقی شهر فراشبند، در استان فارس قرار دارد.این میدان در سال ۱۳۵۴ کشف و بهره‌برداری از آن از سال ۱۳۷۱ آغاز گردید. میدان دالان از میادین تحت مدیریت شرکت نفت مناطق مرکزی ایران به‌شمار می‌آید.
در این میدان گازی، تولید گاز طبیعی و میعانات گازی، از طریق ۱۱ حلقه چاه صورت می‌گیرد. میدان دالان توان تولید روزانه ۲۰ میلیون متر مکعب گاز و ۵٫۵۰۰ بشکه مایعات گازی را دارد. حجم ذخیره درجای گاز این میدان ۸٫۵ تریلیون فوت مکعب برآورد می‌شود.
میدان گازی دالان دارای تسهیلات سرچاهی، خطوط لوله جریانی که گاز چاه‌ها را به چند راهه‌ها و از چند راهه‌ها، به پالایشگاه فراشبند انتقال می‌دهند. گاز تولیدی از میادین دالان و آغار جهت فرآورش به پالایشگاه گاز فراشبند، که در کنار میدان گازی دالان واقع شده، ارسال می‌شود، که خود شامل لخته‌گیرهای جداکننده گاز از مایع، تفکیک‌گرهای دو و سه فازی، شش واحد نم‌زدایی گاز با تری اتیلن گلایکول، یک واحد تقلیل، واحد تثبیت مایعات گازی، مخازن ذخیره، ایستگاه بارگیری مایعات گازی، سیستم‌های‌ ارسال و دریافت توپک و پمپ‌های ارسال مایعات‌ گازی‌ می‌باشد.
گاز تولیدی پالایشگاه فراشبند که عمدتاً خوراک آن از میادین آغار و دالان تأمین می‌شود، بنا به نیاز، می‌تواند جهت تزریق در میادین نفتی با خط لوله ˝۴۲ اینچ، به طول ۳۳۰ کیلومتر، به شرکت ملی مناطق نفت خیز جنوب یا توسط خط لوله ˝۳۰ اینچ، به طول ۲۵ کیلومتر، به خط لوله سراسری گاز شماره سه ارسال گردد. همچنین مایعات گازی تولیدی توسط خط لوله ˝۸ اینچ، به طول ۱۵۴ کیلومتر، به پالایشگاه شیراز فرستاده می‌شود.

۱۱. میدان گازی رام

میدان گازی رام (به انگلیسی: Rhum) یک میدان گازی فراساحل مشترک بین ایران و بریتانیا است که در ۴۰۰ کیلومتری شهر ابردین در آب‌های ساحلی اسکاتلند در دریای شمال قرار دارد.
قرارداد اکتشاف این میدان در سال ۱۹۷۳ منعقد شد در سال ۱۹۷۷ به کشف میدان انجامید ولی به دلیل مشکلات فنی پیچیده استخراج گاز از این میدان، استخراج آن تا سال ۲۰۰۶ به طول انجامید (مشکلات فنی و طبیعی بسیاری، از جمله فشار زیاد گاز). کارشناسان بی‌پی معتقدند این میدان ۱۳۵ میلیون بشکه نفت خام و ۸۰۰ بیلیون فوت مکعب گاز طبیعی را در خود جای داده‌است. بنابر آمار دیگری، این میدان توانایی تولید ۱۹۰ میلیون فوت مکعب گاز در روز را دارد که می‌تواند ۵ درصد از نیاز روزانه انگلستان را تأمین کند.
بنابر قراردادی که در هنگام زمامداری محمدرضا پهلوی بین کشورهای ایران و بریتانیا بسته شد، درآمد حاصل از بهره‌برداری گاز طبیعی این میدان به صورت ۵۰ درصد سهم شرکت ملی نفت ایران و ۵۰ درصد بریتیش پترولیوم سهم‌بندی شده‌است. سود حاصل از فروش گاز این میدان برای ایران حدود روزی یک میلیون دلار برآورد می‌شود.

اعمال تحریم و رفع آن

عملیات استخراج مشترک از این میدان از نوامبر ۲۰۱۰ و در پی تصویب تحریم‌های تصویبی اتحادیه اروپا علیه صنایع نفت و گاز ایران تا اکتبر ۲۰۱۴ متوقف شده بود. از همان زمان، دولت بریتانیا که دریافت گاز این میدان را برای کشورش حیاتی ارزیابی کرده بود، به دنبال راهکاری جهت مستثنی شدن استخراج گاز از این میدان از بندهای تحریم‌های اعمالی بود. در نهایت در دسامبر ۲۰۱۲ معاهده‌ای در جلسه کشورهای عضو اتحادیه اروپا تصویب شد که به موجب آن، فعالیت بر روی این میدان از مفاد تحریم‌های یکجانبه علیه ایران معاف شد. پس از آغاز برداشت از این میدان در دسامبر ۲۰۱۲ دولت بریتانیا این میدان را تحت یک طرح مدیریتی موقت قرار داد که به موجب آن سهم ایران از درآمدهای حاصل از فروش گاز آن تا زمان لغو تحریم‌ها، در حسابی جداگانه بلوکه می‌شود. با وجود برداشته شدن تحریم در دسامبر ۲۰۱۲ اما راه‌اندازی دوباره آن نزدیک به دو سال طول کشید، مشکلات فنی یکی از مهمترین علت‌های به تعویق افتادن بهره‌برداری مجدد از میدان رام عنوان شد.
آمریکا در ۱۰ اکتبر ۲۰۱۸ به شرکت بریتیش پترولیوم و سریتا انرژی مجوز جدیدی برای ادامه فعالیت میدان گازی دریای شمال داد. این مورد یکی از معافیت‌های نادری است که دولت ترامپ در آستان اجرایی شدن تحریم‌های نفتی ایران اعطا کرده‌است.
سریتا انرژی در بیانیه‌ای اعلام کرد این تمدید معافیت به شرکت سریتا اجازه می‌دهد که فرایند انتقال مالکیت سهام بریتیش پترولیوم در میدان‌های گازی رهام، بروس و کیت به شرکت سریتا تکمیل شود. این مجوز جدید مشروط به ایجاد حسابی است که تمامی عایدی از این میدان تا زمانی که تحریم‌ها پابرجاست در آن واریز شود. سریتا اعلام کرده‌است این مجوز تا ۳۱ اکتبر ۲۰۱۹ معتبر است و ممکن است به محض درخواست دوباره تمدید شود.
در جریان مذاکرات میان بریتانیا و ایران که شهریور سال ۱۳۹۴ میان کاردار بریتانیا در تهران و معاون وزارت نفت برگزار شد، مقام‌های بریتانیایی تعهد کرده بودند که سهم ایران از میدان مشترک گازی رام را بعد از لغو تحریم‌ها بپردازد. در شهریور ۱۳۹۵ علی کاردر، معاون وزیر نفت ایران و مدیرعامل شرکت ملی نفت گفت که بریتانیا «پول حاصل از مشارکت ایران در بهره‌برداری میدان گازی رام را به حساب شرکت نفت واریز کرده، اما فعلاً این پول قابل برداشت نیست.»

۱۲. میدان گازی سرخون

میدان گازی سرخون، در جنوب شرقی کشور ایران ، در استان هرمزگان و در ۲۰ کیلومتری شمال شرقی بندرعباس واقع شده‌است، که با حفر اولین حلقه چاه در سال ۱۳۵۱ وجود گاز در آن به اثبات رسید.
این میدان به‌طور متوسط دارای ۲۷/۷۵ کیلومتر طول و ۷/۵ کیلومتر عرض می‌باشد.
میدان سرخون دارای دو مخزن به نام‌های گوری-بازده و جهرم-رازک می‌باشد و تاکنون ۱۷ حلقه چاه در آن حفاری شده‌است، که از ۱۶ حلقه آن بهره‌برداری صورت می‌پذیرد.
تولید از میدان سرخون از اواخر سال ۱۳۶۵ آغاز شده و گاز تولیدی چاه‌ها جهت فرآورش به پالایشگاه گاز سرخون، جهت مصرف شهری، صنعتی و نیروگاه‌های گازی، در استان‌های جنوب شرقی کشور ارسال می‌گردد.
توان تولید روزانه گاز این میدان، برابر با ۲/۱۵ میلیون متر مکعب و تولید میعانات گازی آن، ۱۱۴۹۰ بشکه‌است.
در سال ۱۳۸۴ با حفر اولین حلقه چاه، مخزن رازک در مدار تولید قرار گرفت و برنامه توسعه آن با حفر چاه‌های جدید اجرایی شده و به بهره‌برداری رسید.
با توجه به فاکتورهای پتروفیزیکی از قبیل تفاوت‌های ایجاد شده در نمودارهای لاگ (از نظر میزان شیل و تخلخل) و تغییرات رخساره‌ای و بافتی بدست آمده از مطالعه مقاطع نازک می‌توان سازند جهرم در این میدان به ۶ زون لیتولوژیکی تقسیم نمود.
حفر سه حلقه چاه در مخزن رازک و یک حلقه چاه، در مخزن جهرم نیز در برنامه توسعه این مخزن گازی قرار گرفت، که تاکنون حفاری سه حلقه چاه آن به پایان رسیده و در مرحله بهره‌برداری می‌باشند.
پس از حفاری چاه سرخون ۱۴ و مطالعه نمودارهای اخذ شده در این چاه، ۴۴ متر از این سازند مشبک کاری و مورد آزمایش‌های بهره دهی قرار گرفت، که بر اساس این آزمایش‌ها، چاه سرخون ۱۴، توان تولید روزانه حدود یک میلیون متر مکعب گاز، از سازند رازک را داراست.
با توجه به اینکه میزان گاز درجای سازند رازک حدود ۱/۱ برابر گاز درجای سازندهای گوری-بازده و ۴۰ درصد کل گاز درجای میدان سرخون، برآورد شده‌است، پیش‌بینی می‌شود در سال‌های آینده با حفر چاه‌های جدید و مشبک کاری چاه‌های موجود، تولید از سازند رازک به نحو چشم‌گیری افزایش یافته و تغییر عظیمی در تولید میدان سرخون ایجاد کند.

۱۳. میدان گازی سردار جنگل

میدان گازی سردار جنگل در دریای خزر و انتهای بخش مرزی ایران قرار دارد، که در استان گیلان واقع شده‌است. این میدان، ۲۴ کیلومتر طول و ۱۶ کیلومتر عرض دارد و از لایه‌های مختلفی تشکیل شده‌است.این میدان در سال ۱۳۸۰ و در عمق ۷۰۰ متری از سطح آب، کشف شد و ۱۰ سال بعد، در پی مطالعات اکتشافی بر روی سکوی نیمه شناور امیرکبیر، یک لایه نفتی، در عمق ۷۲۸ متری در این مخزن هیدروکربوری کشف گردید.میدان سردار جنگل، دارای ۵۰ هزار میلیارد فوت مکعب ذخیره درجای گاز می‌باشد. یعنی بیش از ۱۰ برابر میدان شاه‌دنیز در جمهوری آذربایجان… این درحالیست که پیش از این، سهم ایران در دریای خزر ۱۱ تریلیون فوت مکعب گاز اعلام شده بود. همچنین میزان نفت درجای لایه نفتی این میدان، ۲ میلیارد بشکه می‌باشد، که نفت قابل استحصال آن، در حدود ۵۰۰ میلیون بشکه برآورد شده‌است .

۱۴. میدان گازی سفید باغون

میدان گازی سفید باغون یکی از میدان‌های گازی ایران است که در مرکز استان فارس قرار دارد و در سال ۲۰۰۹ کشف شده است. این میدان دارای حجم ذخیره ۶ تریلیون فوت مکعب گاز طبیعی می‌باشد.

۱۵. میدان گازی شانول

میدان گازی شانول یکی از میدان‌های گازی ایران است که در شهرستان‌های لامرد و خنج در جنوب استان فارس قرار دارد. این میدان گازی به همراه میدان گازی هما تأمین‌کننده گاز پالایشگاه پارسیان هستند. این میدان گازی در کوه تنگ‌خور (تاقدیس خشت) در ۸۰ کیلومتری جاده اصلی خنج – لامرد در بخش‌های علامرودشت لامرد و محمله خنج واقع شده‌است.
میدان گازی شانول به همراه میدان‌های گازی تابناک، هما و وراوی، چهار میدان فعال منطقه عملیاتی پارسیان به‌شمار می‌روند که در مجاورت شهرهای پارسیان، لامرد، خنج و مهر قرار گرفته‌اند.
میدان گازی شانول دارای ۱۲ حلقه چاه با تسهیلات سرچاهی، خط لوله و مرکز جمع‌آوری می‌باشد. گاز میدان گازی شانول و میدان گازی هما پس از ارسال به مرکز تفکیک که شامل لخته گیر، مخازن جداکننده، پمپ ارسال مایعات، سیستم ارسال و دریافت توپک می‌باشد به همراه مایعات گازی توسط دو رشته خط لوله ۳۶ اینچ و ۶ اینچ به طول ۴۱ کیلومتر به پالایشگاه پارسیان دو ارسال می‌گردد. توان تولیدی روزانه این دو میدان در مجموع ۳۵٫۶ میلیون کیلومتر مکعب و توان تولید مایعات گاز آن‌ها ۱۲۷۹۰ بشکه در روز می‌باشد.

۱۶. میدان گازی فارو

میدان فارو در تنگه هرمز قرار گرفته است که این میدان از دو سازند یک و دو تشکیل شده است. ذخیره گاز طبیعی این میدان دریایی ایران در خلیج‌فارس حدود 30.5 تریلیون فوت مکعب برآورد می‌شود. فروردین ماه سال گذشته هم قرارداد طرح توسعه 2 میدان گازی فارو یک و دو در منطقه خلیج‌فارس امضا شد که هدف از امضای این قرارداد تبدیل گاز این میادین دریایی به برق و صادرات آن به کشورهای حاشیه جنوبی خلیج فارس است. هدف از طرح توسعه میادین فارو یک و دو تولید روزانه 15 میلیون فوت مکعب گاز طبیعی در فاز نخست است که قراراست تولید گاز طبیعی در فاز دوم توسعه، به 30 میلیون فوت مکعب در روز افزایش یابد که پیش‌بینی می‌شود ارزش این قرارداد برای توسعه میادین گازی فارو یک و دو در مجموع به 5 میلیارد دلار برسد.

۱۷. میدان گازی فردوسی

میدان گازی فردوسی یکی از میدان‌های گازی ایران است که اخیر کشف شده‌است. این میدان گازی در حدود ۱۹۰ کیلومتری جنوب شرقی بوشهر و ۸۵ کیلومتری سواحل خلیج فارس قرار دارد.در ۲۶ دسامبر ۲۰۰۷ (۵ دی ۱۳۸۶) قراردادی مابین شرکت ملی نفت ایران و شرکت اس‌کی‌اس ونچرز (به انگلیسی: SKS Ventures) مالزی برای توسعه و بهره‌برداری از آن به ارزش تقریبی ۲۰ میلیارد دلار به امضاء رسیده‌است. مدت این قرارداد ۶۶ ماه عنوان شده بود و از اهداف آن حفاری ۱۳ چاه استخراج، نصب یک سکوی تولید گاز در دریا، احداث یک خط لوله ۲۶ اینچ از زیر دریا جهت انتقال گازی به خشکی، احداث یک پالایشگاه در خشکی به همراه تأسیسات مورد نیاز برای جداسازی مایعات هیدروکربنی، شیرین‌سازی، فرایند کنترل بود.

۱۸. میدان گازی فرزاد آ

میدان گازی فرزاد A یکی از میادین گازی مشترک ایران و عربستان می‌باشد که به همراه چند میدان گازی دیگر در بلوک فارسی در خلیج فارس قرار دارد. شرکت نفت فلات قاره ایران به منظور اکتشاف این میدان، از اوایل دهه ۱۳۸۰ در حال مذاکره با کنسرسیومی از شرکت‌های هندی، پتروناس مالزی و نیکو کانادا بوده که در تهایت در اواخر دولت دهم ایران با طرف هندی توافقنامه‌ای در قالب قراردادهای مشارکت در تولید حاصل می‌شود و به امضاء دو طرف می‌رسد. با روی کار آمدن دولت یازدهم ایران، بیژن زنگنه، وزیر نفت جدید، دستور به لغو این قرارداد می‌دهد. وی با این استدلال که سرمایه‌گذاری در این میدان گازی دارای ریسک کم می‌باشد، امضای قرارداد در قالب قرارداد مشارکت در تولید را به صرفه ندانست.

۱۹. میدان گازی فرزاد ب

میدان گازی فرزاد B :( Farzad B gas field‎)یکی از میدان‌های گازی مشترک ایران و عربستان است که در سال ۲۰۱۲ کشف شد و تولید گاز طبیعی و میعانات گازی آن از سال ۲۰۱۳ توسط عربستان آغاز شد. حجم ذخیره این میدان ۲۱٫۷ تریلیون فوت مکعب است که حدود ۶۰ درصد آن قابل استخراج است. ظرفیت تولید این میدان حدود ۱٫۱ میلیارد فوت مکعب در روز است .

۲۰. میدان گازی کمانکوه

۲۱. میدان گازی کنگان

میدان گازی کنگان از میدان‌های گازی ایران است، که در فاصله ۱۶۰ کیلومتری از جنوب شرقی بوشهر و در نزدیکی شهر کنگان در استان بوشهر قرار دارد. میدان گازی کنگان در سال ۱۳۵۳ کشف شد و در سال ۱۳۶۶ تولید گاز از آن آغاز گردید. هم‌اکنون از شمار ۴۳ حلقه چاه گازی که در این میدان، حفاری و تکمیل شده، به‌طور متوسط روزانه ۵۲ میلیون متر مکعب، گاز طبیعی و ۱۶ هزار بشکه میعانات گازی تولید می‌شود. میدان گازی کنگان با ذخیره درجای ۲۹ تریلیون فوت مکعب، از میدان‌ها تحت مدیریت شرکت نفت مناطق مرکزی ایران می‌باشد، که در حوزه عملیاتی شرکت بهره‌برداری نفت و گاز زاگرس جنوبی قرار دارد.

۲۲. میدان گازی کیش

میدان گازی کیش یکی از میدان‌های گازی ایران است که در خلیج فارس قرار دارد. این میدان که در فاصله ۳۰ کیلومتری شرق جزیره لاوان قرار دارد، طی لرزه‌نگاری دو بعدی در سال ۱۹۶۸ مشخص گردید. اولین چاه این میدان گازی در ۲۶ می ۱۹۶۸ توسط شرکت اسکو برای ارزیابی پتانسیل هیدروکربوری افق آسماری، گروه بنگستان، خامی و دهرم حفاری شد.حجم گاز درجای میدان در حالت مورد انتظار در حدود ۴۸ تریلیون فوت مکعب با ضریب بازیافت ۷۵ درصد و حجم میعانات گازی در جای میدان در حالت مورد انتظار در حدود ۵۱۴ میلیون بشکه تخمین زده شده‌است

۲۳. میدان گازی گشوی جنوبی

میدان گازی گشوی جنوبی، در استان هرمزگان و در شمال روستای آرابی۷۰ کیلومتری غرب بندرعباس قرار دارد.
این میدان مستقل که ذخیره گاز درجای آن بیش از ۴ تریلیون فوت مکعب برآورد شده‌است، از سوی شرکت نفت مناطق مرکزی ایران، با همکاری مشاوران و پیمانکاران، در حال اجرا و توسعه می‌باشد.
هدف از اجرای این طرح، استخراج و پالایش روزانه در حدود ۱۴ میلیون متر مکعب گاز سبک شیرین، حدود ۵ هزار بشکه نفت و هزار تن گوگرد است. طبق برنامه ریزی، قرار است گاز تولیدی از این میدان، به خط لوله سراسری هفتم منتقل و دیگر محصولات تولیدی آن، مانند نفتا و گوگرد صادر شوند.
طرح توسعه میدان گازی گشوی جنوبی، برای نخستین بار در سال ۱۳۸۱ ابلاغ و پس از دو سال متوقف شد، زیرا سیاست شرکت ملی نفت بر این بود، که نخست میدان‌های گازی دیگر، مانند میدان گازی پارس جنوبی، توسعه پیدا کند. ولی هم‌اکنون تولید از این میدان، به ویژه برای تأمین گاز استان‌های جنوب شرقی کشور، دارای اهمیت است.
فرآورش پالایشگاه گشوی جنوبی، روزانه ۱۴٫۱ میلیون متر مکعب است و برای ساخت آن ۱٫۳ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری شده‌است.
لازم به ذکر است، که میدان گشوی جنوبی، با توجه به برخورداری از گاز بسیار ترش، یک مخزن ویژه خوانده می‌شود و سیال این میدان، همزمان سولفید هیدروژن و گاز کربنیک دارد.
پس از تکمیل پالایشگاه گشوی جنوبی، روزانه در حدود ۱۴ میلیون متر مکعب، گاز سبک شیرین، پنج هزار بشکه نفت و هزار تن گوگرد تولید خواهد شد، که گاز سبک به خط لوله هفتم سراسری تزریق می‌شود؛ نفتا به بندر شهید رجایی، جهت صادرات و درصدی از آن نیز به پالایشگاه بندرعباس ارسال و سولفور تولیدی نیز، صادر خواهد شد.
برای اولین بار پروژه توسعه یک میدان، از ابتدا تا انتهایی‌ترین بخش، توسط نیروهای ایرانی انجام می‌شود، همچنین مهندسی مفهومی، پایه و مقدماتی تکمیلی و نیز مدیریت پروژه نیز، توسط شرکت‌های ایرانی انجام می‌گیرد.

۲۴. میدان گازی گلشن

میدان گلشن یکی از میدان‌های گازی ایران است که در ۱۸۰ کیلومتری جنوب شرقی بوشهر و ۶۵ کیلومتری ساحل خلیج فارس قرار دارد. حجم گاز موجود در مخزن این میدان بین ۴۲ تا ۵۶ هزار میلیارد فوت مکعب است.در ۵ دی ۱۳۸۶ (۲۶ دسامبر ۲۰۰۷) قراردادی بین شرکت ملی گاز ایران و گروه صنعتی SKS مالزی جهت توسعه برداشت گاز از این میدان و میدان گازی فردوسی به ارزش ۱۶ میلیارد دلار منعقد شد. همچنین در سال ۱۳۸۸ قراردادی با شرکت BGP چین جهت پروژه لرزه‌نگاری سه بعدی این میدان و میدان فردوس انجام شد.از اهداف برنامه‌ریزی شده برای این قرارداد می‌توان به حفاری ۲۲ حلقه چاه، نصب دو سکوی تولید گاز در دریا، نصب دو خط لوله ۳۲ اینچه زیر دریایی انتقال گاز به خشکی، احداث یک پالایشگاه در ساحل به همراه تاسیسات مربوط به جداسازی مایعات هیدروکربنی، تثبیت میعانات گازی، صادرات ال‌پی‌جی، ساخت گوی شناور و اسکله صادرات ال‌ان‌جی و … اشاره کرد.

۲۵. میدان گازی گورزین

میدان گازی گورزین در جزیره قشم در جنوب استان هرمزگان قرار دارد. این میدان، با حفر اولین چاه در سال ۱۳۴۷ کشف و پس از آن شش حلقه چاه دیگر در آن حفر گردید.بهره برداری از این میدان، از سال ۱۳۵۹ آغاز گردید و گاز حاصله آن، ابتدا به مجتمع فرآورشی گورزین ارسال و پس از فرآورش، جهت مصرف خانگی و صنعتی به بندرعباس انتقال می‌یابد. این میدان توان تولید روزانه ۱/۲ میلیون متر مکعب گاز و ۵۹۰ بشکه میعانات گازی را دارد.پالایشگاه گورزین قشم، حدود ۶۵ کیلومتری غرب جزیره قشم قرار دارد. تـأسیسات گورزین به منظور تفکیک و نم‌زدایی گاز طبیعی استحصالی، از پنج حلقه چاه شیرین حوضه گورزین و تثبیت میعانات گازی همراه، طراحی و بهره‌برداری از آن، در جزیره قشم آغاز شد. بر این اساس، ظرفیت تولید این واحد ۲٫۱ میلیون مترمکعب گاز طبیعی در روز است، که از طریق خط لوله ۱۲ اینچی زیر دریا، به بندرعباس منتقل می‌شود. مخزن شماره ۱۱ پالایشگاه گورزین قشم، ۲۰۰ هزار بشکه گنجایش دارد. گاز تولیدی تأسیسات گورزین بخش دیگری از مصارف انرژی نیروگاه بندرعباس و پالایشگاه نفت بندرعباس را تأمین می‌کند. از طرفی مایعات گازی تثبیت شده پس از ذخیره‌سازی در مخازن خونسرخ، از طریق خط لوله ۶ اینچی به اسلکه بارگیری لافت انتقال یافته و از آنجا به خارج از کشور صادر می‌شود.جزیره قشم دارای دو میدان گازی گورزین و سرخون است، که تولیدات گاز شیرین میدان گازی گورزین، به عنوان خوراک پالایشگاه بندرعباس و گاز تولیدی سرخون نیز، برای مصارف شهری، صنعتی و نیروگاه‌های گازی، ارسال می‌شود.

۲۶. میدان گازی لاوان

بر اساس نقشه جامع این طرح ، توسعه میدان گازی لاوان با سرمایه گذاری هزار و 26 میلیون دلار به دست متخصصان ایرانی اجرا می شود. مدیر طرح توسعه میدان گازی لاوان گفت: حجم میدان گازی لاوان 9 ونیم تریلیون فوت مکعب است و حفاری چاههای این میدان نیز سالهای دوم و سوم توسعه آن آغاز می شود. لاوان قطب سوم پتروشیمی کشور شود تصریح کرد: مجتمع پتروشیمی میدان گازی لاوان با سرمایه گذاری 6 میلیارد دلاری شرکت سپهر انرژی وابسته به بانک صادرات در 4 سال و 10 ماه ساخته آینده ساخته می شود.

۲۷. میدان گازی مبارک

۲۸. میدان گازی مختار

۲۹. میدان گازی مدار

میدان گازی مدار، از میدان‌های گازی ایران است، که در فاصله ۱۵ کیلومتری شرق بندر عسلویه و در استان هرمزگان قرار دارد. این میدان، دارای ذخیره‌ای بالغ بر ۴۹۵ میلیارد متر مکعب گاز طبیعی و ۶۵۸ میلیون بشکه میعانات گازی می‌باشد.با توجه به اینکه ۸۰ درصد گاز میدان مدار، قابل استحصال است، بالغ بر ۱۴ تریلیون و ۲۰۰ میلیارد فوت مکعب، معادل ۴۰۵ میلیارد متر مکعب، از ذخایر گاز طبیعی این میدان، قابل بهره‌برداری می‌باشد. حجم میعانات گازی درجا این میدان، بالغ بر ۱۵۷۳ میلیون بشکه است، که از این میزان، تقریبأ ۶۵۸ میلیون بشکه میعانات گازی آن، قابل برداشت خواهد بود.براساس مطالعات انجام گرفته توسط شرکت ملی نفت ایران، میدان گازی مدار، از ظرفیت تولید روزانه ۲ میلیارد فوت مکعب گاز طبیعی، معادل تولید ۲ فاز از میدان گازی پارس جنوبی، برخوردار است، که از این میدان، استحصال ۸۸ هزار بشکه میعانات گازی امکنپذیر خواهد بود.

۳۰. میدان گازی نار

میدان گازی نار از میدان‌های گازی ایران است، که در مجاورت میدان کنگان در نزدیکی شهر جم، در استان بوشهر قرار دارد. میدان گازی نار در سال ۱۳۵۳ کشف شد و هم‌اکنون از شمار ۲۹ حلقه چاه گازی این میدان، به‌طور متوسط روزانه ۲۹ میلیون متر مکعب، گاز طبیعی و ۴ هزار بشکه میعانات گازی تولید می‌شود، که گاز آن به پالایشگاه گاز فجر جم و مایعات آن نیز به پتروشیمی فجر ارسال می‌شود. میدان گازی نار، متعلق به شرکت ملی نفت ایران و از میدان‌های تحت مدیریت شرکت نفت مناطق مرکزی ایران می‌باشد، که در حوزه عملیاتی شرکت بهره‌برداری نفت و گاز زاگرس جنوبی قرار دارد.

۳۱. میدان گازی هالگان

میدان گازی نار از میدان‌های گازی ایران است، که در مجاورت میدان کنگان در نزدیکی شهر جم، در استان بوشهر قرار دارد. میدان گازی نار در سال ۱۳۵۳ کشف شد و هم‌اکنون از شمار ۲۹ حلقه چاه گازی این میدان، به‌طور متوسط روزانه ۲۹ میلیون متر مکعب، گاز طبیعی و ۴ هزار بشکه میعانات گازی تولید می‌شود، که گاز آن به پالایشگاه گاز فجر جم و مایعات آن نیز به پتروشیمی فجر ارسال می‌شود. میدان گازی نار، متعلق به شرکت ملی نفت ایران و از میدان‌های تحت مدیریت شرکت نفت مناطق مرکزی ایران می‌باشد، که در حوزه عملیاتی شرکت بهره‌برداری نفت و گاز زاگرس جنوبی قرار دارد.

۳۲. میدان گازی هما

میدان گازی هما یکی از میدان‌های گازی ایران است که در شهرستان‌های لامرد و خنج در جنوب استان فارس قرار دارد. و یکی از میدان‌های تأمین‌کننده گاز پالایشگاه پارسیان است. این میدان در کوه هوا در بخش‌های علامرودشت لامرد و محمله خنج واقع است.میدان گازی هما به همراه میدان‌های گازی تابناک، شانول و وراوی، چهار میدان فعال منطقه عملیاتی پارسیان به‌شمار می‌روند که در مجاورت شهرهای پارسیان، لامرد، خنج و مهر قرار گرفته‌اند. میدان گازی هما دارای ۱۶ حلقه چاه با تسهیلات سرچاهی، خط لوله و مرکز جمع‌آوری می‌باشد. گاز میدان گازی هما و میدان گازی شانول پس از ارسال به مرکز تفکیک که شامل لخته گیر، مخازن جداکننده، پمپ ارسال مایعات، سیستم ارسال و دریافت توپک می‌باشد به همراه مایعات گازی توسط دو رشته خط لوله ۳۶ اینچ و ۶ اینچ به طول ۴۱ کیلومتر به پالایشگاه پارسیان دو ارسال می‌گردد. توان تولیدی روزانه این دو میدان در مجموع ۳۵٫۶ میلیون متر مکعب و توان تولید مایعات گاز آن‌ها ۱۲۷۹۰ بشکه در روز می‌باشد.

۳۳. میدان گازی هنگام

میدان گازی هنگام، در استان هرمزگان و در تنگه هرمز و در ۲۰ کیلومتری جنوب جزیره قشم قرار دارد.
میدان هنگام بین ایران و عمان مشترک است و مطالعات و حفاری انجام شده در مخزن این میدان، در محدوده عمان نشان می‌دهد که به دلیل شیب این مخزن در این محدوده، منابع هیدروکربوری وجود ندارد و تنها آب در این قسمت از مخزن جمع شده‌است.میدان هنگام در گذشته از نظر وجود منابع هیدرو کربوری به ویژه گاز و میعانات گازی قابل توجه، شناخته شده بود.میدان گازی هنگام، که در گذشته به نام HE-E1 شناخته می‌شد، توسط شرکت سوفیران، در سال ۱۳۵۴ کشف شد. گاز درجایی برابر با حجم ۵/۲۲ میلیارد متر مکعب در سازندهای ایلام و سروک،این میدان وجود دارد. مذاکره‌های عمان و ایران برای توسعه مشترک میدان هنگام، از ۱۳ سال گذشته، تاکنون ادامه داشته‌است! که به دلایل مختلف به نتیجه نرسیده و مسائلی دربارهٔ نحوه تولید، سهم هر یک از میدان، همچنین مسائل حقوقی برای توسعه با مشارکت خارجی‌ها مطرح بوده‌است.میدان گازی هنگام-ابوخای غربی، در مرز ایران و عمان، که اشتراک عمان را در این میدان ثابت می‌کرد، در سال ۱۳۷۶ با حفر چاه شماره یک (اچ.ایی.وان)، در آب‌های ایران کشف شد.گاز تولیدی این میدان، با خط لوله‌ای دریایی، به طول ۴۰ کیلومتر به جزیره قشم و نفت تولیدی آن نیز، به جزیره قشم و به تأسیسات تفکیک گر انتقال می‌یابد و نفت تفکیکی، با خط لوله‌ای به طول ۲۵ کیلومتر، به خط لوله ۱۱۲ کیلومتری انتقال نفت، به سیری منتقل می‌شود.

۳۴. میدان گازی هامون

۳۵. میدان گازی وراوی

میدان گازی وراوی یکی از میدان‌های گازی ایران است که در تاقدیس وراوی(کوه نر) شهرستان‌های لامرد و خنج در جنوب استان فارس قرار دارد. این میدان گازی دارای ۸ حلقه چاه و تسهیلات سرچاهی، یک چند راهه و خطوط لوله می‌باشد. گاز این میدان به وسیله یک خط لوله ۱۶ اینچ به طول ۱۶ کیلومتر به پالایشگاه پارسیان ارسال می‌شود. توان تولید روزانه گاز این میدان ۵/۸ میلیون متر مکعب و توان تولید مایعات گازی آن ۱۴۴۰ بشکه است. میدان گازی وراوی به همراه میدان‌های گازی تابناک، هما و شانول، چهار میدان فعال منطقه عملیاتی پارسیان به‌شمار می‌روند که در مجاورت شهرهای پارسیان، لامرد، خنج و مهر قرار گرفته‌اند.